Definicja Skóry Zapalenie Atopowe

Co to jest Atopowe zapalenie skóry: Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą i nawrotową chorobą atopową rozwijającąsię na podłożu zaburzeń w układzie immunologicznym. Dolegliwość zaczyna się przeważnie w 2-3 miesiącu życia i charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem z okresami zaostrzeń. Atopowe zapalenie skóry pojawiające się już w momencie wczesnego dzieciństwa w 45-60% przypadków może utrzymywać się do okresu dojrzewania płciowego. U 40-60% chorych istnieje wysokie ryzyko rozwoju objawów atopii ze strony innych narządów.PrzyczynyEtiologia atopowego zapalenia skóry nie jest do końca poznana, jednak uważane jest, iż kluczową rolę w jej stworzeniu odgrywają impulsy genetyczne i środowiskowe. Opierając się na obserwacji klinicznych potwierdzono dziedziczenie predyspozycji do zachorowania na AZS. U dzieci spośród których jedno z rodziców jest dotknięte tym schorzeniem obserwuje się 60% prawdopodobieństwa występowania atopii, z kolei gdy chorują obydwoje rodzice odsetek ten wzrasta do 80%. Do czynników środowiskowych, które wywołują zapalenie i podrażnienie kierujące do zniszczenia bariery ochronnej skóry a w dalszym ciągu umożliwiają przedostanie się do organizmu innych szkodliwych czynników należy wymienić w pierwszej kolejności: substancje drażniące alergeny zarówno wziewne, jak i kontaktowe, klimat potliwość drobnoustroje nie wszystkie pokarmy wełna U chorych na AZS charakterystyczny jest świąd, a przez ciągłę drapanie się i uszkadzanie nabłonka skłonność do częstych nadkażeń bakteryjnych.. Impulsy powodujące nasilenie objawów AZS: środki drażniące i alergeny (mydła, rozpuszczalniki, konserwanty, detergenty, wełna, wietrzny klimat, nadmierne pocenie się) alergeny wziewne (roztocza kurzu domowego, pleśnie, pyłki, sierść zwierząt drobnoustroje (gronkowiec złocisty, drożdżaki, dermatofity z ekipy Trichophyton pokarmy (jajka, mleko, soja, orzechy, ryby, skorupiaki, pszenica) inne - stres, impulsy psychiczne Obraz kliniczny atopowego zapalenia skóry Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się uporczywym i bardzo nasilonym świądem skóry wynikającym między innymi z obniżonego "progu świądowego" i nadreaktywnością skóry odnosząc się do różnorodnych czynników środowiskowych wymienionych ponad. W razie stanu podostrego właściwością charakterystyczną są ogniska rumieniowe, nasilone złuszczenie naskórka i przeczosy.W ostrej fazie dolegliwości pojawiają się wykwity skórne pod postacią rumieniowych ognisk dosyć wyraźnie odgraniczonych od skóry otoczenia, na podłożu których występują drobne grudki, pęcherzyki i nadżerki.w razie stanu przewlekłego obserwuje się ogniska tak zwany lichenizacji, a więc liszajowacenia. Skóra w obrębie tych ognisk jest zgrubiała, wzmożone jest poletkowanie i dochodzi do złuszczania naskórka. U pacjentów mogą także występować rozsiane, drobne zwłókniałe grudki. U chorego na AZS zmiany skórnych mogą współistnieć i płynnie przechodzić z etapy ostrego stanu zapalnego przez formę podostrą do przewlekłej etapy zapalenia skóry. Lokalizacja typowych dla AZS zmian skórnych zależy między innymi od wieku pacjentów, z czym powiązane są 3 odmienne rodzaje kliniczne tego schorzenia. Typ wyprysku (okrese wczesnego dzieciństwa - do końca 2 roku życia) - Atopowe zapalenie skóry u dzieci w tym okresie charakteryzuje się występowanem nieregularnych ognisk rumieniowo-wysiękowych, z drobnymi grudkami wysiękowymi i pęcherzykami. Zmiany przeważnie dotyczą policzków, czoła, owłosionej skóry głowy, odsiebnych części kończyn i tułowia w rzadsych sytuacjach zajęta może być skóra zgięć stawowów łokciowych, podkolanowych i nadgarstka. Powstające pęcherzyki, mające tendencje do powiększania się pękają i sączą, a zasychająća wydzielina zasycha tworząc żółte albo brązowo-czerwone strupy.Typ ogniskowego albo uogólnionego liszajcowania (moment między 3 a 11 rokiem życia) - U pacjentów obserwuje się nasiloną suchość skóry, intensywne złuszczanie naskórka i dokuczliwy świąd. Występujące ogniska lichenizacji zajmują przeważnie skórę powierzchni zgięciowych stawów chociaż w nie wszystkich sytuacjach lichenizacja dotyczyć może rozległych obszarów skóry.Świerzbiączka (osoby dorosłe) - U pacjentów dominuje suchość skóry i świąd, obecne są także rozsiane grudki i ogniska lichenizacji. Rozpoznanie AZS w startowym okresie wymaga wymaga diagnostyki różnicowej z różnymi zapalnymi chorobami skóry, którym towarzyszą symptomy świądu. Rozpoznanie AZS opiera się na kryteriach Hanifina i Rajki , które podzielone zostały na tak zwany cechy fundamentalne, a więc kluczowe i cechy mniejsze. By rozpoznać AZS należy u pacjenta stwierdzić przynajmniej 3 spośród 4 cech fundamentalnych i 3 spośród 23 cech mniejszych. Cechy fundamentalne: świąd skóry morfologia i umiejscowienie zmian skórnych przewlekły i nawrotowy przebieg zapalenia skóry osobniczy albo dla rodziny wywiad w kierunku atopii Cechy mniejsze: suchość skóry rogowacenie mieszkowe dodatnie rezultaty skórnych testów punktowych inicjalne pojawienie się pierwszych objawów chorobowych podwyższony poziom IgE w surowicy krwi skłonność do wyprysku rąk i stóp wyprysk sutków zapalenie czerwieni wargowej nawracające zapalenie spojówek symptom Dennie-Morgana stożek rogówki zaćma podtorebkowa zaciemnienie okolic oczodołów rumień albo zblednięcie twarzy gałd na przedniej powierzchni szyi świąd skóry po spożyciu nie wszystkich pokarmów złe znoszenie wełny i rozpuszczalników tłuszczowych nietolerancja nie wszystkich pokarmów wzmożona akcentacja okołomieszkowa biały dermografizm "polakierowane paznokcie" poronna rybia łuska wyróżniony wpływ czynników środowiskowych i emocjonalnych na przebieg schorzenia Leczenie Pacjenci chorujący na AZS stanowią zróżnicowaną pod względem klinicznym grupę chorych a schematy leczenia i dobór odpowiedniej sposoby terapeutycznej powinny być uzależnione od indywidualnego przebiegu dolegliwości. W leczeniu chorych na AZS stosuje się tzy kluczowe kierunki:: postępowanie profilaktyczne leczenie miejscowe leczenie ogólne Czasami pacjenci chorzy na AZS, a nawet całe ich rodziny wymagają dodatkowo psychoterapii, a więc niezbędne jest prowadzenie kompleksowej pomocy wielospecjalistycznej. Postępowanie profilaktyczne Poprawna i adekwatnie inicjalnie zastosowana profilaktyka u chorych na atopowe zapalenie skóry ma wielkie znaczenie jako jeden z fundamentalnych przedmiotów leczenia, który może zmniejszać ryzyko rozwoju objawów chorobowych ze strony innych narządów poza skórą. Profilaktyka AZS obejmuje profilaktykę pierwotną, wtórną i trzeciorzędową. Profilaktyka pierwotna dotyczy dzieci obciążonych ryzykiem rozwoju atopii, u których nie obserwuje się jeszcze objawów chorobowych. Sposoby profilaktyki pierwotnej obejmują: karmienie naturalne noworodków i niemowląt (karmienie piersią poprzez miniumu 6 miesięcy) dieta matek karmiących nie zawierająca mleka krowiego, jajek kurzych, ryb, soji i orzechów opóźnione i stopniowe rozszerzanie diety dziecka w dziedzinie pokarmów stałych ograniczenie ekspozycji organizmu dziecka na środowiskowe alergeny powietrznopochodne dotyczy raczej takich alergenów jak roztocze kurzu domowego, alergenów pochodzenia zwierzęcego (koty, psy), zanieczyszczenia środowiska poprzez dym tytoniowy i tak dalej Profilaktyka wtórna dotyczy osób z wczesnymi symptomami uczulenia i obejmuje ograniczenie wpływu czynników środowiskowych, wykorzystania immunoterapii swoistej i zapobieganie infekcjom. U osób z przewlekłymi symptomami chorobowymi stosuje się profilaktykę trzeciorzędowa, która ma na celu zapobieganie dodatkowym problemom zdrowotnym mogącym wynikać ze schorzenia podstawowego i obejmuje ona między innymi szczególne kursy edukacyjne i rehabilitacyjne dla chorych i całych ich rodzin. Leczenie miejscowe Fundamentem leczenia miejscowego chorych na AZS w nawiązniu ze znaczącą suchością skóry jest odpowiednia pelęgnacja skóry polegająca na jej nawilżaniu i natłuszczaniu, która pomaga w kontoli świądu poprzez co zmniejszają konieczność stosowania miejscowych preparatów glikokortykosteroidowych. Skóra osoby z AZS najlepiej toleruje preparaty na bazie wazeliny, maści cholesterolowej pod postacią emulsji do kąpieli, kremów czy maści o pH 5,5. Odpowiednia pielęgnacja skóry może być niekiedy jedyną i wystarczającą sposobem leczenia atopowego zapalenia skóry. U osób, u których stan zapalny skóry jest silniej a odpowiednia pielęgnacja nie przynosi oczekujących efektów, wskazane jest wykorzystywanie miejscowych środków glikokortykosteroidowych, które zmniejszają niemiłe symptomy i stan zapalny. Należy użytkować miejscowy preparat glikokortykosteroidowy o najmniejszej sile działania, wystarczającej do uzyskania oczekiwanej poprawy co minimalizuje sposobność potencjalnego ryzyka działań ubocznych leków tej ekipy. W sytuacjach występowania ognisk lichenizacji użytkowane są dziegciowe środki redukujące (prodermina) a jeżeli doszło do zakażenia zmian zapalnych niezbędne może być okresowe włączenie antybiotykoterapii miejscowej. U wielu chorych na AZS wykazano korzystny wpływ promieni słonecznych powodujący nawet całkowita remisje objawów chorobowych. W razie zaostrzeń w przebiegu AZS stosuje się promienie UVA1 (340-400 nm), z kolei w razie przewlekłych zmian zapalnych skóry w przebiegu AZS stosuje się UVB o wąskim paśmie (311 nm). Leczenie ogólne Leki przeciwhistaminowe znajdują istotne miejsce w leczeniu chorych na AZS. Leki te blokując receptor histaminowe H1 zmniejszają nasilenie świądu skóry wynikającego z działania histaminy. Nie wszystkie leki przeciwhistaminowe raczej I generacji mają także słabe właściwości anksjolityczne (uspakajające) przynosząc chorym ulgę dzięki efektowi uspokojenia. Leki przeciwhistaminowe drugiej generacji wykazują prócz działania przeciwświądowego także działanie przeciwzapalne. Ogólne wykorzystywanie glikokortykosteroidów jest kontrowersyjne i aktualnie uważane jest, iż powinny być one użytkowane tylko niezwykłych przypadków na przykład erytrodermii. Niekiedy tosuje się cyklosporynę A, która wpływając na funkcję ukłądu immunologicznego poprawia przebieg dolegliwości. Jednak z racji na sporo działań ubocznych takich jak nefrotoksyczność, wywoływanie nadciśnienia tętniczego, wpływ na czynność enzymów wątrobowych, jak także sposobność odległego stymulowania mechanizmów nowotworowych w obrębie między innymi skóry cyklosporyny A nie jest regularnie użytkowana. W nie wszystkich sytuacjach chorych na AZS z udokumentowaną IgE-zależną alergią odnosząc się do alergenów powietrznopochodnych takich, jak roztocze kurzu domowego, pyłki roślin czy grzyby pleśniowe można rozważyć wykorzystywanie immunoterapii swoistej polegającej na podawaniu wzrastających dawek ekstraktów alergenowych co u nie wszystkich osób powodue przyrost tolerancji naturalnej na alergeny powietrznopochodne