Definicja Żołądka Wrzodowa Choroba

Co to jest Choroba wrzodowa żołądka: Dolegliwość wrzodowa żołądka to jest przewlekła dolegliwość charakteryzująca się występowaniem jednego albo kilku wrzodów a więc ograniczonych ubytków błony śluzowej, błony podśluzowej i blaszki mięśniowej błony śluzowej żołądka. Nadżerka żołądka to jest z kolei ubytek błony śluzowej nie obejmujący jej warstwy mięśniowej. Dolegliwość wrzodowa żołądka występuje w każdym wieku jednakże przeważnie między 25 a 55 rokiem życia, trzy razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Częstość występowania wrzodu żołądka wynosi ok. 50 zachorowań/100 000 osób/rok. Owrzodzenia żoładka lokalizują się zwykle w części przedodźwiernikowej żołądka (końcowa część żołądka) w odźwierniku i w rejonie kąta żoładka raczej od strony krzywizny mniejszej. Nietypowe umiejscowienie wrzodu np na krzywiźnie dużej budzą podejrzenie raka żołądka. Wrzody trawienne żołądka są częstą chorobą, która w szczególności w razie nieleczenia, mogą prowadzić do poważnych następstw z zagrożeniem życia włącznie. Dolegliwość wrzodowa jest stanem, na podłożu którego mogą rozwinąć się nowotwory żołądka. Czasem wrzody mogą drążyć głęboko przechodząc wszystkie warstwy ściany żołądka prowadząc do perforacji i groźnych nawet dla życia następstw. Powody - Helicobacter pylori Badania ostatnich lat zrewolucjonizowały podejście co do przyczyn wrzodów trawiennych żołądka. Wykazano, iż dolegliwość jest powodowana raczej infekcją Helicobacter pylori (H.pylori). W miarę dopiero co odkryto, iż bakteria ta jest powodem 75% wrzodów trawiennych żołądka. W Polsce ok. 70% społeczeństwa jest zakażonych Helicobacter pylori jednak nie znaczy to, iż wszyscy automatycznie chorują albo zachorują na wrzód trawienny. Przyczyny, dla których nie wszyscy zakażeni chorują, nie są znane. Prawdopodobnie zależy to od właściwości samego zakażonego, odmiany bakterii i innych czynników, które nie zostały jeszcze zidentyfikowane. Helicobacter pylori ma kształt korkociągu, który pozwala jej na dobra i łatwą penetrację błony śluzowej. Skutkuje zmiany w układzie immunologicznym, które pozwalają jej na przeżycie w żywym organizmie człowieka. Dzięki produkcji enzymu - ureazy, który neutralizuje kwas solny i zapewnia jej przeżycie w silnie kwaśnym środowisku żołądka Helicobacter pylori wytwarza także liczne toksyny, które wywołują zapalenie i uszkodzenie błony śluzowej.Inne powody i impulsy ryzyka W przypadkach, gdzie nie stwierdza się zakażenia Helicobacter pylori bierze się pod uwagę udział innych czynników. Należy pamiętać, iż w rzadszych sytuacjach wrzód trawienny może być rezultatem zachwiania równowagi między czynnikami agresji, a protekcji w obrębie błony śluzowej przewodu pokarmowego. Do czynników agresji należą: nadmierne wydzielanie kwasu solnego i pepsynogenu nadmierna reakcja gastrynowa na obecność i rozciągnięcie żołądka pokarmem upośledzenie neutralizacji kwaśnej treści w dwunastnicy zaburzenie motoryki żołądka opierające raczej na opóźnieniu opróżniania żołądka i niewydolności odźwiernika, co prowadzi do zarzucania treści dwunastniczej z domieszką żółci do żołądka Do czynników protekcji zalicza się: barierę śluzówkową składającą się ze śluzu, wodorowęglanów, glikoprotein hamujących wydzielanie żołądkowe nie wszystkie hormony przewodu pokarmowego jak miejscowo wydzielane prostaglandyny alkaliczna treść dwunastnicy poprawne ukrwienie błony śluzowej żołądka Długoterminowa leczenie niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi kolokwialnie nazywanymi lekami NLPZ (aspiryna, ibuprofen, naproksen) jest drugą pod względem częstości powodem powstawania wrzodów zwiększającą ryzyko dolegliwości wrzodowej żołądka 4-krotnie. NLPZ działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie przez blokowanie cyklooksygenazy (COX), enzymu który jest związany z produkcją prostaglandyn, które powodują reakcję zapalną. Pomniejszenie liczba prostaglandyn w rezultacie zachamowania cykloeksygenazy skutkuje pomniejszenie choroby bólowych lecz z drugiej strony osłabia mechanizm odpornościowy jelit i zwiększają ryzyko uszkodzenia błony śluzowej i wystąpienia wrzodu albo krwawienia z przewodu pokarmowego. U osób z aktywną chorobą wrzodową, szczególnie z dolegliwość wrzodową żołądka, nawet krótkotrwałe przyjmowanie powiększa ryzyko wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego a dlugoterminowa leczenie NLPZ może być użytkowana jedynie pod ścisłą kontrolą lekarską. Poniżej przedstawiamy ryzyko wystąpienia dolegliwości wrzodowej i krwawienia z przewodu pokarmowego w okresie stosowania NLPZ: Leki o najmniejszym ryzyko: nabumeton, etodolac, salsalate i sulindac Leki ze średnim ryzykiem to: diclofenac, ibuprofen, aspiryna, naproxen, ketoprofen i tolmetin Leki o największym ryzykiem: flurbiprofen, piroxicam, fenoprofen, indomethacin, meclofenamate i oxaprozin Najrzadszą powód powstawania dolegliwości wrzodowej jest zespół Zollingera-Ellisona gdzie dochodzi na nadmiernej produkcji gastryny, hormonu zwiększającego produkcję kwasu żołądkowego. Inne impulsy Innymi rzadkimi czynnikami mogącymi wywołać owrzodzenie żołądka albo jelit są: radioterapia infekcje bakteryjne albo wirusowe nadużywanie alkoholu rozległe uszkodzenia ciała oparzenia sterydoterapia nadczynność przytarczyc Impulsy ryzyka Do czynników ryzyka zaliczyć można: impulsy genetyczne - Impulsy genetyczne mogą być powiązane ze zwiększeniem wrażliwość na konsekwencje zakażenia H.pylori. kawa (zarówno kofeinowa jak i bezkofeinowa), drinki i soki owocowe z kwasem cytrynowym stymulują powiększone wytwarzanie kwasu żołądkowego.spożywanie więcej niż trzech filiżanek kawy na dzień powiększa podatność na zakażenie H.pylori. palenie wzmaga wytwarzanie kwasu, minimalizuje wydzielanie prostaglandyn i dwuwęglanów i minimalizuje przepływ krwi poprzez śluzówkę żołądka. Palenie przedłuża leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy a nawroty po wyleczeniu mogą wustępować wcześnej. nadużywanie alkoholu mimo, iż może chronić przed zakażeniem H. Pylori to jednak powiększa ryzyko krwawienia u osób leczonych NLPZ. nie wszystkie leki, na przykład aspiryna i inne leki przeciwzapalne zakażenie drobnoustrojem (H.pylori) sporo lat przedtem - skutkuje większe prawdopodobieństwo pojawienia się wrzodu stres i impulsy psychiczne najprawdopodobniej odgrywają rolę w pogorszeniu objawów albo zwiększeniu podatności na chorobę wrzodową. nieprawidłowości krwi istnieje powiększona częstość występowania wrzodów u osób z ekipą krwi 0 jak także u osób starszych z niedokrwistością. Symptomy Dolegliwość wrzodowa może przebiegać bezobjawowo i dopiero wystąpienie groźnego powikłania może ją ujawnić. Jednak w większości przypadków przebiega w sposób typowy. Do najczęstrzych objawów należy: ból w dołku podsercowym, całym nadbrzuszu albo tylko lewym podżebrzu o charakterze ucisku, pieczenia, gniecenia itp w stałym czasie po jedzeniu w zależności od umiejscowienia wrzodu ustępowanie bólu regularnie po wymiotach potrawy sokopędne, jak czarna kawa, rosół czy mocna herbata nasilają bóle okresowość występowania raczej wiosną i jesienią strata apetytu spadek masy ciała niedokrwistość, bladość proste męczenie się wywołane mikrokrwawieniem z wrzodu symptomami dyspeptycznymi: ból, dyskomfort, wzdęcia, uczucie pełności, zgaga, odbijanie, niestrawność Symptomy wymagające natychmiastowej pomocy wymagające natychmiastowego zgłoszenia się do izby przyjęć to: ostry ból brzucha z towarzyszącymi wymiotami i krwawieniem albo bez nich, czarne smoliste albo krwiste stolce, wymioty krwią albo wymioty treścią przypominającą fusy od kawy wymaga natychmiatowego zgłoszenia się na izbę przyjęć. Rozpoznanie Chorobę wrzodową w większości przypadków można rozpoznać opierając się na typowych objawów. Przeprowadzane poprzez lekarza badanie fizykalne może wykazać bolesność uciskową w nadbrzuszu środkowym (aktywna nisza wrzodowa żołądka). Najpewniejszym badaniem pozwalającym z blisko 100% prawdopodobieństwem rozpoznać zaostrzenie dolegliwości wrzodowej jest badanie endoskopowe z biopsja. Wykonuje się je dzięki fiberoskopu - cienkiego, giętkiego aparatu zakończonego miniaturową kamerą i źródłem światła, który wprowadzony poprzez jamę ustna pacjenta, gardło i przełyk do żołądka i dwunastnicy pozwala na obejrzenie badanych narządów, zrobić zdjęcia i jeśli zachodzi taka potrzeba, pobrać wycinki błony śluzowej do badania mikroskopowego. W razie, kiedy doktor potwierdził wrzód trawienny może wykonać test na obecność bakterii Helicobacter pylori, którego rezultat decyduje o sposobie leczenie. Helicobacter pylori można wykryć, wykonując: badanie krwi z której wykrywa się przeciwciała przeciwko Helicobacter pylori. Testy te nie mogą być używane w celu ustalenia skuteczności leczenia, gdyż nawet po efektywnej terapii przeciwciała będą poprzez cały czas wykrywane. test oddechowy (UBT) jest szczególnie efektywny zarówno w pierwszym badaniu jak także po leczeniu antybiotykami. Test oddechowy bazuje na tym, iż po wypiciu roztworu mocznika zawierającego specjalnie oznakowane atomy węgla ozancza się szczególną aparaturą stężenie CO2, który powstał przy obecności Helicobacter pylori w przewodzie pokarmowym, która rozkłada mocznik z uwolnieniem znakowanego węgla. Test ten identyfikuje 95% osób zakażonych H. pylori. test tkankowy opierający na badaniu wycinka błony śluzowej pobranego w trakcie endoskopii (test na ureazę). W nie wszystkich sytuacjach doktor może zlecić badanie radiologiczne w formie pasażu żołądkowo-jelitowego z połknięciem papki cieniującej i podaniem proszku musującego w celu uzyskania podwójnego kontrastu. W badaniu radiologicznym stwierdza się niszę wrzodową i w przewlekłym wrzodzie zbiegające się ku niszy fałdy błony śluzowej. Jednak badanie endoskopowe jest sposobem bardziej efektywną niż badanie radiologiczne. Z badań rutynowych w razie dolegliwości wrzodowej wykonuje się badanie palpacyjne per rectum i inne testy potwierdzające krwawienie, takie jak morfologia i badanie kału na krew utajona bo krew w jelicie nie zawsze jest widoczna, wiec krew taka nazywana jest utajona. Badania te mogą potwierdzić obecnośći mikrokrwawienia z wrzodu. Powikłania Nie leczona dolegliwość wrzodowa żołądka może i regularnie prowadzi do groźnych powikłań, którymi są: krwawienie występujące u ok. 25% chorych osób, częściej pojawia się w chorobie wrzodowej spowodowanej przyjmowaniem niesterydowych leków przeciw zapalnych albo stresem perforacja (przedziurawienie) ściany przewodu pokarmowego powodujący osty brzuch - stan zagrożenia życia wymagający natychmiastowej hospitalizacji zwężenie odźwiernika rak żołądka, który od 30% do 90% powiązany jest z zakażeniem H.pylori, niedrożność wywołana obrzękiem okolicznych tkanek albo zbliznowaceniem powodującym przewężenie albo zamknięcie światła jelita we wrzodach położonych w miejscu połączenia żołądka z dwunastnicą bóle migrenowe którym w trakcie napadu migreny towarzyszą zaburzenia żołądkowo-jelitowe a których częstotliwość i intensywność zmnijsza się po erydykacji bakterii Ich poprawne leczenie wymaga hospitalizacji w oddziale chirurgicznym i niejednokrotnie kończy się na stole operacyjnym. Profilaktyka Każda osoba z chorobą wrzodową powinna: zaprzestać albo ograniczyć palenie unikać picia herbaty, kawy i napojów zawierających kofeinę unikać spożywania alkoholu unikać przyjmowania niesterydowych leków przeciwzapalnych w tym aspiryny spożywać regularnie niewielkie posiłki unikać spożywania pokarmów które mogą powodować ból i podrażniać błonę śluzową użytkować leki zobojętniające by zneutralizować kwas żołądkowy. Powinny one uśmierzyć choroby, jednakże wysokie dawki mogą eradykować wrzód, lecz nie powinny być użytkowane bez porozumienia z lekarzem. unikać składników pokarmowych, które mogą być powiązane z wystąpieniem choroby takich jak czarny pieprz, czerwona albo ostra papryka, chili, kofeina, kawa kofeinowa i bezkofeinowa, kakao, czekolada, napoje typu cola, owoce cytrusowe i ich soki, przetwory pomidorowe, mięta Ryzyko wrzodów wywołanych poprzez wykorzystywanie NLPZ można ograniczyć przez: używanie różnych NLPZ zmniejszyć dawkę i częstotliwość przyjmowania użytkować się do zaleceń lekarza w celu ochrony żołądka i dwunastnicy wykorzystywanie innych leków uśmierzających ból takie jak acetaminofen, po konsultacji z lekarzem Jeśli przyjmujesz NLPZ na stale, skontaktuj się z lekarzem w celu ochrony żołądka w trakcie stosowania leków przeciw bólowych. Leczenie Fundamentem leczenia wrzodów trawiennych, które powstały w rezultacie infekcji bakterią Helicobacter pylori jest leczenie odkażające (erydykacja Helicobacter pylori). Aktualnie leczeniem o najwyższej skuteczności jest tygodniowa leczenie trzema lekami (tak zwany leczenie potrójna) polegająca na przyjmowaniu dwóch antybiotyków i jednego leku zmniejszającego wydzielanie kwasu solnego. Celem tego leczenia jest wytępienie bakterii, bo bez wyeliminowania jej z ustroju chorego nie można mówić o wyleczeniu z dolegliwości wrzodowej. Typowa trzylekowa kombinacja złożona jest z omeprazolu, klaryrtomycyny i amoksycyliny. Inną skuteczną kombinacją jest zastąpienie metronizadolem klarytomycyny albo amoksycyliny. Inna trzylekowa kombinacja zawierająca omeprazol, bizmut i tetracykliny jest mniej efektywna. Poprawnie przeprowadzona kuracja trwająca 14 dni daje powyżej 90% wyleczeń. Dawkowanie leków zleconych poprzez lekarza powinno być ściśle przestrzegane, gdyż każda kolejna kuracja może być mniej efektywna. W okresie potrójnej terapii mogą się pojawić delikatne symptomy niepożądane, takie jak: nudności, wymioty, biegunka, metaliczny smak w ustach czy grzybica pochwy u kobiet, jednak przewarzająca część objawów ubocznych ustępuje po przerwaniu leczenia. Kontrolne badania wykrywające obecność bakterii powinny być przeprowadzane nie przedtem niż 4 tygodnie od zakończenia leczenia. Starsze osoby z wrzodami spowodowanymi H. pylori, które nie tolerują skutków ubocznych terapii antybiotykowej mogą kontynuować leczenie H2 blokerami, które w krótkoterminowym leczeniu dają poprawę w 95% wrzodów po 8 tygodniach, lecz nie zapobiegają nawrotom dolegliwości. Inne leki użytkowane w terapi dolegliwości wrzodowej u chorych nie zakażonych Helicobacter pylori inhibitory pompy protonowej (omeprazol, lansoprazol i pantoprazol) - Leki te efektywnie hamują wydzielanie kwasu solnego, który bierze udział w stworzeniu wrzodu trawiennego przez blokowanie tak zwany pompy protonowej, która wydziela kwas solny do żołądka. Aktualnie to są najskuteczniejsze leki hamujące wydzielanie kwasu solnego. na przykład pantoprazol. Inhibitory pompy protonowej są skuteczne u osób przyjmujących NLPZ i mających spore owrzodzenia. Przyjmowanie omeprazolu wraz z NLPZ zarówno leczy jak i zapobiega tworzeniu się wrzodów. Inhibitory pompy protonowej są użytkowane w leczeniu wrzodów wywołanych zespołem Zollingera-Ellisona. H2-blokery - To jest starsza generacja leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego, które przez wzgląd na pojawieniem się skuteczniejszych, a przy tym bezpiecznych inhibitorów pompy protonowej są coraz rzadziej stosowane w terapii dolegliwości wrzodowej. Leki z tej ekipy zapobiegają i leczą wrzody spowodowane stosowaniem NLPZ. Famotydyna najefektywniej blokuje receptory H2 i jako jedyny uważany jest za efektywny w leczeniu wrzodów wywołanych stosowaniem NLPZ. Inne H2 blokery taki jak ranitydyna, cimetydyna i nizatydyna nie mają udowodnionego skutecznego działania w wrzodach wywołanych przyjmowaniem NLPZ. Goją lecz nie leczą wrzody wywołane poprzez H. pylori i mogą być pomocne u osób, u których leczenie antybiotykowa była nieskuteczna. sole bizmutu - To są związki, które mają właściwości ochraniające błonę śluzową przed działaniem kwasu solnego. Wykazują także działanie bakteriobójcze względem Helicobacter pylori. Leki z tej ekipy są jednak rzadko użytkowane na skutek częstych działań niepożądanych. misoprostol jest związkiem zwiększającym liczba prostaglandyn na powierzchni błony śluzowej żołądka i dlatego pełni funkcję ochronną przeciwko toksycznemu działaniu NLPZ. Misoprostol minimalizuje tworzenie się wrzodów dwunastnicy o dwie trzecie i wrzodów żołądka o trzy czwarte. sukralfat działa przez przyleganie do niszy wrzodowej i zabezpieczanie przed dalszym uszkodzeniem poprzez kwas i pepsynę. Wpływa również korzystnie na mechanizmy obronne w żołądku i leczy wrzody dwunastnicy podobnie do H2 blokerów. Osoby z cechami czynnego albo nawracającego krwawienia wymagają natychmiastowej opieki lekarskiej. Ok. 30% zgłaszających się osób z krwawiącymi wrzodami wymaga gastroskopii albo innej procedury chirurgicznej. W razie krwawienia z wrzodu żołądka wykonuje się w trybie pilnym gastroskopię w okresie której krwawiące naczynia są koagulowane dzięki specjalnego narzędzia wprowadzanego poprzez gastroskop a równocześnie podanie epinefryny (adrenaliny) w iniekcji w miejsce wrzodu powiększa skuteczność leczenia. Operacje chirurgiczne stosuje się raczej w razie powikłań dolegliwości wrzodowej: perforacja wrzodu, zwężenie nie ustępujące po leczeniu zachowawczym, nawroty krwawienia z przewodu pokarmowego