Definicja Kręgosłupa Zwyrodnieniowa Choroba

Co to jest Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa: Dolegliwość zwyrodnieniowa kręgosłupa (spondyloarthrosis) bazuje na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących staw (chrząstki stawowej, warstwy podchrzęstnej kości, płynu stawowego, torebki stawowej, więzadeł i mięśni). W przebiegu dolegliwości dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, przebudowy kości z tworzeniem wyrośli kostnych (tak zwany osteofitów), stwardnienia warstwy podchrzęstnej i do powstawania torbieli podchrzęstnych. W obrębie kręgosłupa zmiany zwyrodnieniowe mogą dotyczyć: krążka międzykręgowego trzonów kręgowych - spondylozastawów międzykręgowych - spondyloartroza W pierwszym okresie dolegliwości dochodzi do obniżenia wysokości krążka międzykręgowego, w dalszym ciągu minimalizuje się przestrzeń pomiędzy trzonami kręgów, a w stawach międzykręgowych dochodzi do podwichnięcia i z powodu do rozwoju zmian zwyrodnieniowych a więc artrozy. Zmiany chorobowe mogą dotyczyć odcinka szyjnego, piersiowego bądź lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Postacie kliniczne Z racji na podobieństwo objawów uszkodzenia różnych stosuje się podział w zależności od anatomicznej lokalizacji zmian zwyrodnieniowych. Dolegliwość zwyrodnieniowa właściwych stawów kręgosłupa (stawy między wyrostkami stawowymi kręgów) - Postać tą charakteryzuje tępy ból ujawniający się albo nasilający zazwyczaj w trakcie pozostawania w pozycji stojącej, przy pogłębionych fizjologicznych lordozach albo spłyconej kyfozie. Dolegliwość zwyrodnieniowa stawów unkowertebralnych (stawy Luschki - niewielkie stawy rozmieszczone symetrycznie w tylno-bocznych obrzeżach przestrzeni międzytrzonowej kręgów szyjnych). Postać tę charakteryzuje ból karku w trakcie ruchów obrotowych głową. Dość regularnie w trakcie wykonywania ruchów głową dochodzi do podrażnień tętnic kręgowych objawiających się zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi (zespół Barre-Lieou). Dolegliwość zwyrodnieniowa segmentu kręgowego wtórna do przewlekłej przepukliny jądra miażdżystego - Postać tę charakteryzują choroby bólowe powiązane są raczej ze staniem i chodzeniem. Dolegliwość zwyrodnieniowa kręgosłupowo-żebrowa - Postać tę charakteryzują tępe i przewlekłe bóle pleców. Hiperostoza usztywniająca kręgosłupa (dolegliwość Forestiere - Rotes - de Querol) - W formie tej, zmiany zwyrodnieniowe dotyczą przynajmniej 3 trzonów kręgowych, których kształt przypomina dzioby papuzie albo ściekającą stearynę. Osoby chore skarżą się na ograniczenie elastyczności kręgosłupa i przewlekle, normalnie umiarkowane bóle. Epidemiologia Dolegliwość zwyrodnieniowa stawów ujawnia się już w 2 i 3 dekadzie życia a w wieku ponad 60 lat występuje u ok. 60% osób, będąc najczęstszą powodem bólu stawów. Na postęp dolegliwości zwyrodnieniowej ważny wpływ mają liczne impulsy predysponujące: późny wiekczynniki etniczneczynniki wrodzonenieprawidłowa biomechanika stawunadwagawykonywany zawódaktywność fizycznaduża masa kostnapoziom hormonów. Etiologia Do chwili obecnej nie wyjaśniono jednoznacznie powody schorzenia. Dolegliwość zwyrodnieniowa stawów jest efektem wpływu wielu czynników działających zarówno na sam staw jak i na cały organizm. Jeżeli czynnik etiologiczny jest nieuchwytny mamy do czynienia z pierwotną albo samoistną chorobą zwyrodnieniową (arthrosis deformans idiopathica s. primaria). W etiologii tej postaci ważną rolę mogą odgrywać nieprawidłowości krążenia miejscowego w obrębie stawów doprowadzające do zmian w składzie płynu stawowego, który odżywia chrząstkę. Na chorobę może mieć także wpływ nadmierne obciążenia stawów w czasie uprawiania sportu wyczynowego czy także ciężkiej pracy fizycznej. Liczniejszą grupę dolegliwości zwyrodnieniowej stawów stanowi wtórna dolegliwość zwyrodnieniowa (arthrosis deformans secundaria) rozwijająca się pod wpływem ustalonych czynników przyczynowych do których należą: impulsy wrodzone albo dziedziczne, na przykład wrodzona dysplazja biodra, hemofilia, hemochromatoza, alkaptonuria. impulsy kupione:miejscowe, na przykład urazy (powtarzające się skręcenia stawu, jednokrotny większy uraz albo wielokrotne małe urazy, złamania z nieprawidłowym zrostem), zapalenie stawu septyczne albo gruźlicze, martwica aseptyczna,układowe, na przykład dolegliwości metaboliczne takie jak dna moczanowa, reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekła kortykoterapia, zaburzeń neurologicznych (mózgowe porażenie dziecięce) Zmiany zwyrodnieniowe rozpoczynają się w chrząstce stawowej i zmianom tym nie towarzyszą choroby bólowe, co wynika z braku unerwienia czuciowego chrząstki stawowej. Choroby bólowe i ograniczenie ruchomości stawu są rezultatem przeciążenia więzadeł, torebki stawowej albo mięśn, mechanizmów zwyrodnieniowych i towarzyszącemu im procesowi zapalnemu błony maziowej z wysiękiem do jamy stawu. Symptomy Start dolegliwości jest dyskretny a pierwszymi symptomami mogą być nieznaczne choroby bólowe i ograniczenie ruchomości kręgosłupa zależne od zmian zwyrodnieniowych i stopnia bolesności. Ostry zespół bólowy występuje w razie przepukliny krążka międzykręgowego z odczynem zapalnym okolicznych tkanek. Przemieszczenie krążka do kanału kręgowego i ucisk na korzenie nerwowe może stać się powodem poważnych objawów neurologicznych (zaburzenia czucia, niedowład odpowiednich grup mięśni, zaniki mięśniowe, zaburzenia troficzne, zaburzenia naczynioruchowe, zaburzenia w oddawaniu moczu). Symptomy uszkodzenia rdzenia kręgowego występują bardzo rzadko. Rozpoznanie Zmiany zwyrodnieniowe zazwyczaj nie wywołują odchyleń w badaniach laboratoryjnych, a do określenia rozpoznania wystarczy zazwyczaj badanie lekarskie i zdjęcie radiologiczne wykonane w dwóch płaszczyznach (PA i Bok). Obraz radiologiczny dolegliwości zwyrodnieniowej kręgosłupa cechują:zwężenia przestrzeni międzykręgowychbrzeżne wyrośla kostne na krawędziach trzonówzwężenia i zniekształcenia stawów pomiędzy wyrostkami W sytuacjach trudnych diagnostycznie pomocne może się okazać wykonanie nie wszystkich badań, jak: CT, MRI, artroskopia, scyntygrafia izotopowa a w sytuacjach ze współistnieniem wysięku stawowego zbadanie jego cech laboratoryjnych może być rozstrzygające w różnicowaniu z procesami zapalnymi. Profilaktyka W profilaktyce chorób zwyrodnieniowych główne są w pierwszej kolejności: poprawna masa ciała i poprawne żywienie umiarkowana aktywność fizyczna brak nadmiernego obciążania stawów unikanie niepotrzebnego dzwigania ciężarów usunięcie z organizmu przewlekłych ognisk zakażenia Leczenie Istnieje sporo sposobów leczenia choroób zwyrodnieniowych, jednak główne jest, by leczenie było kompleksowe obejmujące:leczenie niefarmakologiczne (odpowiedni tryb życia, żywienie, odchudzenie, wykorzystywanie wkładek do obuwia, ćwiczenia zwiększające masę mieśniową)leczenie farmakologiczne (przyjmowanie leków)rehabilitację fizyczną (kinezyterapia i fizykoterapia)w razie, kiedy powód stworzenia dolegliwości jest nieznana leczenie skupione jest na likwidowaniu objawów i modyfikacji przebiegu dolegliwości, z kolei jeżeli powód dolegliwości jest znana, leczenie dotyczy zarówno powody, jak i objawów i przebiegu dolegliwości. Każdy chory jest leczony w sposób zależny od rodzaju i przebiegu dolegliwości. Farmakoterapia W razie chorób reumatycznych jednym z w najwyższym stopniu uciążliwych objawów jest ból, którego nasilenie jest kompletnie indywidualna sprawą chorego. Przeważnie użytkowanymi lekami w chorobie zwyrodnieniowej stawów są leki nieopioidowe (paracetamol), które działają przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (tak zwany NLPZ: diklofenak, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, indometacyna, ketoprofen, naproxen, piroksykam, sulindak) działające przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. Leki te mogą być podawanie doustnie, doodbytniczo albo użytkowane miejscowo na skórę pod postacią kremów, maści czy żeli. Jeśli ból jest niewielki albo występuje na niedużej powierzchni, wystarczy wykorzystać żel, krem albo maść na bolesne miejsce a w przypadaku bardziej nasilonych choroby wskazane są doustne albo dododbytnicze formy leków. Przewarzająca część z leków przeciwbólowych jest bezpieczna w stosowaniu. Czasem podje się glikokortykosteroidy bezpośrednio do bolącego stawu albo w jego okolicę. Leków tych nie wolno podać więcej niż 1- 3 iniekcji pośrodku jednego roku bo większa liczba substancji wstrzykniętej może doprowadzić do szybszego i większego zniszczenia stawu. W razie części chorób stosuje się leki zmieniające przebieg dolegliwości (suflasalazyna, D-penicylamina, preparaty złota, leki immunosupresyjne na przykład metotreksat). Leki modyfikujące, immunosupresyjne czy steroidy są znacząco silniejsze jednak mogą spowodować różne działania niepożądane takie jak wymioty nudności, bóle głowy, wymioty, zaczerwienienie i swędzenie skóry z wysypką, zaburzenia żołądkowo jelitowe, biegunki. Ponadto stosuje się leki miorelaksacyjne (tetrazepam, tolperizon). Rehabilitacja Rehabilitacja osoby z chorobą reumatyczną jest niezmiernie istotną częścią procesu leczenia i stanowi uzupełnienie leczenia farmakologicznego. Poprawna rehabilitacja decyduje o stopniu odzyskiwanej sprawności i dalszym przebiegu dolegliwości. Istnieje sporo sposobów leczenia rehabilitacyjnego: kinezyterapia (leczene ruchem) - Celem ćwiczeń jest zapobieganie dalszym deformacjom i korekcja zniekształceń stawów. Odpowiednie wykonywanie ćwiczeń prowadzi do pomniejszenia choroby bólowych. Kinezyterapię można podzielić na ćwiczenia aktywne i bierne realizowane z pełnym obciążeniem kończyny, częściowym albo bez niego, ćwiczenia oporowe, izotoniczne i izometryczne. Program ćwiczeń powinien być opracowany w pojedynkę do danego pacjenta w zależności od stanu ogólnego pacjenta, okresu dolegliwości, w jakim się znajduje i ciężkości objawów. W startowym okresię ćwiczenia powinny być wyonywane pod okiem rehabilitanta, jednak potem wię przewarzająca część ćwiczeń może być realizowana samodzielnie. masaż klasyczny - Sposób lecznicza, której celem jest pomniejszenie sztywności i napięcia mięśni. Masaż poprawa miejscowego krążenia krwi i stanu ukrwienia tkanek. masaż wodny (hydroterapia) - Sposób lecznicza której celem jest pomniejszenie sztywności i napięcia mięśni, poprawa miejscowego krążenia krwi i stanu ukrwienia tkanek. Hydroterapia bazuje na polewaniu mocnym strumieniem wody wybranych okolic ciała z różną siłą, wodą o różnych składzie i temp.. masaż przyrządowy - Sposób lecznicza wykonana z wykorzystaniem urządzeń wibracyjnych (na przykład pasów, rolek). zabiegi borowinowe - Sposób lecznicza przeprowadzana okładami z borowiny będącej rodzajem torfu. Substancje zawarte w borowinie mogą wchłaniać się poprzez skórę, dając określony korzystny skutek leczniczy. termoterapia - Sposób lecznicza wykonana z wykorzystaniem z użyciem ciepła albo zimna (krioterapia). Ogrzewanie albo oziębianie tkanek wywołuje ich przekrwienie, co w skutku minimalizuje ból, rozluźnia mięśnie, likwiduje sztywność stawów, wyzwala skutek przeciwzapalny.elektroterapia (diatermia) - Sposób lecznicza wykonana z wykorzystaniem prądu elektrycznego, przepuszczanego poprzez okolice dotknięte schorzeniem. Elektroterapia skutkuje pomniejszenie choroby, poprawia ukrwienie tkanek. Rodzajem elektroterapii jest jontoforeza (jonoforeza) dzięki której leki przeciwbólowe, przeważnie niesterydowe leki przeciwzapalen są wprowadzene do tkanek siłami pola elektrycznego. Najnowsze sposoby z tego zakresu to Terapuls (diatermia krótkofalowa) i magnetoterapia z laseroterapią (stymulacja metabolizmu tkankowego).Zaopatrzenie ortopedyczne W razie chorób reumatycznych dość regularnie stosuje się: kołnierze ortopedyczne, sznurówki, gorsety do okresowego stosowania stabilizatory na przykład stawu kolanowego zapobiegające dalszej deformacji stawu Leczenie chirurgiczne W razie gdy leczenie zachowawcze nie determinuje, lub występują spore zniekształcenia stawów, uniemożliwiające samodzielne funkcjonowanie, należy przeprowadzić leczenie operacyjne. W zależności od rodzaju dolegliwości stosuje się: operacje korygujące ustawienie kości i powierzchni stawowych (osteotomie) operacje wymieniające powierzchnie stawowe (endoprotezoplastyki) - Zabieg operacyjny endoprotezoplastyki stawu bazuje na wycięciu zniszczonych części stawu i zastąpieniu ich nowymi elementami metalowymi albo plastikowymi. operacje usztywniające staw operacje korekcyjne - Przy znacznym uszkodzeniu stawów, na przykład rąk, chirurgicznie koryguje się przebieg ścięgien i ustawienie kości, co prowadzi do poprawy funkcji dłoni. Leczenie uzupełniające Przyjmując udział patologii naczyń krwionośnych w patogenezie zwyrodnień stawów, które regularnie współistnieją z żylakami kończyn dolnych, można użytkować środki poprawiające krążenie i metabolizm tkanek (diosmina)