Definicja Niedokrwistość z niedoboru żelaza

Co to jest Niedokrwistość z niedoboru żelaza: Niedokrwistość z niedoboru żelaza to jest w najwyższym stopniu powszechne i przeważnie występujące schorzenie hematologiczne na świecie. O niedokrwistości mówimy wtedy kiedy wartość hemoglobiny obniży się poniżej 12,0 g% u kobiet 14,0 g% u mężczyzn. Częstość występowania niedokrwistości wynosi 1-10% w państwach biednych nawet do 60%. Niedokrwistość może ujawnić się w każdym wieku u niemowląt, dzieci, dorosłych i w wieku starczym. Żelazo jest niepowtarzalnym i niezastąpionym środkiem odżywczym niezbędnym do życia a dzienne zapotrzebowanie na żelazo u mężczyzn i kobiet nie miesiączkujących wynosi około 1mg, u kobiet miesiączkujących 2mg, kobiet w ciąży 2-4 mg, młodzieży 2 mg, dzieci 1 mg, niemowląt 1,5 mg. Erytrocyty to najliczniejszymi komórki krwi, które krążą w naczyniach krwionośnych dostarczając tlen każdej komórce. W uwarunkowaniach poprawnych w organizmie człowieka każdego dnia powstaje 2,5 x1011 krwinek czerwonych z których każda żyje ok. 120 dni. Krwinki czerwone powstają w szpiku kostnym w pierwszej kolejności w żebrach, kręgosłupie, miednicy, łopatkach, obojczykach. W przypadkach, gdzie następuje nadmierna strata krwinek czerwonych na przykład krwawienie produkcja tych krwinek może wzrosnąć 6-8 razy. W procesie powstawania krwinki konieczne jest żelazo, bo ono jest nieodzownym składnikiem budowy hemoglobiny- białka wypełniającego krwinkę czerwoną, które bierze udział w transporcie tlenu do komórek i dwutlenku węgla z tkanek do płuc. W organizmie człowieka znajduje się ok. 5-6 g żelaza, które powiązane jest z wieloma białkami. W krwi żelazo krąży powiązane z białkiem o nazwie transferyna, w krwince czerwonej jest składnikiem hemoglobiny, nadmiar żelaza jest zmagazynowany w formie ferrytyny, hemosyderyny. Żelazo także wchodzi w skład wielu istotnych enzymów. Dzienna dieta zawiera około 15-20 mg żelaza, którego osoby dorosłe o poprawnych zapasach żelaza wchłaniają 5-10%. Żelazo jest wchłaniane w początkowej części jelita cienkiego. Mechanizm ten jest utrudniony poprzez szczawiany, fityniany, fosforany, których jest nadmiar w diecie makrobiotycznej i wegańskiej, z kolei wchłanianie jest powiększone przez kwas askorbinowy, cysteinę, fruktozę, alkohol, stany niedotlenienia. Po wchłonięciu żelazo łączy się z białkiem transportowym transferyną, która dostarcza go do szpiku, gdzie żelazo jest używane w procesie tworzenia krwinek czerwonych. Powody niedoboru żelaza Przyczyn pomniejszone ilości żelaza w organiźmie może być kilka. Strata krwi i przewlekłe krwawienie: nadmierne krwawienie miesięczne, poronienie krwawienie z przewodu pokarmowego - dolegliwość wrzodowa, żylaki przełyku, pasożyty jelitowe, nowotwory, żylaki odbytu, polipy, przewlekłe przyjmowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych na przykład polopiryna, aspiryna krwawienia przewlekłe z dróg moczowych, nerek, nosa krwawienia na skutek skaz krwotocznych nadmierne stosowanie krwiodawców samookaleczenia Powiększone zapotrzebowanie na żelazo: ciąża liczne porody moment laktacji moment szybkiego wzrostu (pokwitanie, dojrzewanie) Niepoprawne wchłanianie żelaza zawartego w pożywieniu: stany po wycięciu żołądka przewlekła biegunka zespoły złego wchłaniania Niedostateczne dostarczanie żelaza z pokarmem: dieta uboga w żelazo (wegańska, makrobiotyczna) zaburzenia łaknienia Symptomy Niedokrwistość z niedoboru żelaza ma przewlekły przebieg, a pierwsze symptomy pojawiają się wtedy, gdy zapasy tego pierwiastka zostaną kompletnie wyczerpane włącznie z żelazem zawartym w ferrytynie. Przy ujemnym bilansie żelaza jego zapasy w organizmie zawartego w ferrytynie i hemosyderynie mogą wystarczyć nawet na kilka miesięcy a nawet kilka lat. W tym okresie można mówić o utajonym niedoborze żelaza, które można stwierdzić wyłącznie opierając się na badań hematologicznych. Po całkowitym wyczerpaniu się zapasów żelaza i utrzymującym się braku jego dowozu w pożywieniu ujawnia się niedokrwistość. Postęp choroby niedokrwistości jest rezultatem pomniejszenia dostępności tlenu do tkanek i narządów i rozwoju zmian adaptacyjnych a ich nasilenie zależy od wieku pacjenta i obecności innych chorób na przykład serca, nerek, wątroby i czasu trwania niedoboru żelaza. Kluczowe choroby niedoboru żelaza to: postępujące osłabienie proste męczenie duszność występująca przy wysiłku nagłe przyśpieszenia pracy serca zaburzenia koncentracji bóle głowy zaburzenia snu biegunki dziwne, spaczone łaknienie na ziemię, farbę (pices), lód (pagophagia) ból języka i j. ustnej trudności w połykaniu odbijania, wzdęcia bladość powłok skórny, błon śluzowych i spojówek owrzodzenia w kącikach ust przedwczesne wypadanie włosów, które siwieją, są cienkie i łamliwe łamliwa, krucha z poprzecznymi i podłużnymi bruzdami płytka paznokci, regularnie o kształcie łyżeczkowatym Niedobór żelaza wpływa niekorzystnie na śluzówkę przewodu pokarmowego utrudniając połykanie. Regularnie u osób cierpiących na chorobę wieńcową, zaburzenia rytmu dołączenie się niedokrwistości z niedoboru żelaza może bardzo wywołać wystąpienie bólu wieńcowego do niewydolności krążenia włącznie. U małych dzieci i dojrzewającej młodzieży niedobór żelaza może zakłócić mechanizm prawidłowego rozwoju. Rozpoznanie Fundamentalnym badaniem wykonywanym w celu rozpoznania niedokrwistości jest morfologia krwi obwodowej, która zawiera wiadomości na temat fundamentalnych składników krwi (krwinek czerwonych, płytkowych i białych, wartości hemoglobiny, hematokrytu. Jeżeli objętość krwinki i stężenie hemoglobiny w krwince będzie za małe w relacji do normy to można podejrzewać, iż niedokrwistość mikrocytarna i niedobarwliwa ma związek z niedoborem żelaza. By ocenić stan gospodarki żelazem należy wykonać oznaczenie poziomu żelaza w surowicy, poziom transferyny i ferrytyny. Czasami w celu rozpoznania niedokrwistości i jej powody wykonać trzeba biopsję cienkoigłową szpiku, która ujawnia bardzo charakterystyczne cechy, które pojawiają się w okresie produkcji krwinek czerwonych w szpiku, kiedy brakuje żelaza. Przez wzgląd na faktem że, niedokrwistość z niedoboru żelaza jest związana z krwawieniem w okresie diagnostyki należy poszukiwać ewentualnego źródło krwawienia. Badany jest przewód pokarmowy, układ oddechowy, układ moczowy czy rozrodczy. W późniejszym etapie należy przeanalizować sposób odżywiania chorego. Nierzadko powód niedokrwistości z niedoboru żelaza jest związana z postępem dolegliwości nowotworowej i może być pierwszym symptomem tak dolegliwości. Nierzadko bywa i tak, iż mimo wykonania wielu badań specjalistycznych nie uda się wykryć powody niedokrwistości niedoborowej. Leczenie Kluczową sposobem leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza jest leczenie przyczynowe. Zasadniczym metodą leczenia tego typu niedokrwistości jest przyjmowanie preparatów żelaza doustnie, dożylnie albo domięśniowo. Najwspanialszym i najbezpieczniejszym metodą jest przyjmowanie żelaza dwuwartościowego w formie tabletek. Przeważnie stosuje się 100-200 mg żelaza na dobę. Pośrodku następnych tygodni powinna następować poprawa wyznaczników morfologii . Leczenie żelazem musi trwać około 3-6 miesięcy w celu uzupełnienia zapasów tego pierwiastka w organiźmie, a po ok. 2 tygodniach od rozpoczęcia leczenia żelazem należy wykonać kontrolną morfologię z ilością retikulocytów, których liczba powinna wzrosnąć. Przyjmowaniu preparatów żelaza może czasem towarzyszyć zespół objawów gastrycznych takich jak: bóle brzucha biegunka ciemne stolce nudności niekiedy okresowe przyspieszenie pracy serca Choroby te trwają zazwyczaj krótko i nie ma potrzeby odstawiania leku. Przyjmowanie żelaza w formie dożylnej przeważnie dzieje się w szpitalu, z racji na sposobność wystąpienia objawów ze strony układu krążenia. Żelaza drogą domięśniowa nie należy podawać z racji na sposobność przebarwień skóry i rozwoju owrzodzenia w miejscu wkłucia i sporą bolesność