Definicja Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Co to jest Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego: Dolegliwość zwyrodnieniowa stawu biodrowego (coxarthrosis, koksartroza) bazuje na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących staw biodrowy (chrząstki stawowej, warstwy podchrzęstnej kości, płynu stawowego, torebki stawowej, więzadeł i mięśni). W przebiegu dolegliwości dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, przebudowy kości z tworzeniem wyrośli kostnych (osteofity), stwardnienia warstwy podchrzęstnej i do powstawania torbieli podchrzęstnych. Regularnie dochodzi do zaburzenia funkcji błony maziowej (wewnętrznej warstwy torebki stawowej). Chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego charakteryzują skargi na ból pochodzący ze stawu w trakcie ruchu i zmiany stwierdzone badaniem radiologicznym.W zależności od kształtu panewki stawu biodrowego koksartrozę można podzielić na:koksartrozę z panewką zbyt płytką (dysplastyczna) koksartrozę z panewką zbyt głęboką (protruzyjna) koksartrozę z poprawną panewką W zależności od relacji między procesem destrukcji i procesem wytwórczym można podzielić na: koksartrozę destrukcyjną uważaną także za postać martwicy aseptycznej głowy kości udowej dorosłych koksartrozę hiperostotyczną - z przewagą osteofitów nad cechami destrukcji. W formie tej dysfunkcja kończyny związana jest raczej z ograniczeniem ruchomości w stawie postać mieszaną Epidemiologia Dolegliwość zwyrodnieniowa stawów ujawnia się już w 2 i 3 dekadzie życia a w wieku ponad 60 lat występuje u ok. 60% osób, będąc najczęstszą powodem bólu stawów. Na postęp dolegliwości zwyrodnieniowej ważny wpływ mają liczne impulsy predysponujące: późny wiekczynniki etniczneczynniki wrodzonenieprawidłowa biomechanika stawunadwagawykonywany zawódaktywność fizycznaduża masa kostnapoziom hormonówZwyrodniene stawów dotyczy jednakowo regularnie mężczyzn i kobiet, jednakże mężczyźni częściej chorują przed 45 rokiem życia, a kobiety potem. EtiologiaDotychczas nie wyjaśniono jednoznacznie powody schorzenia. Dolegliwość zwyrodnieniowa stawów jest efektem wpływu wielu czynników działających zarówno na sam staw jak i na cały organizm. Jeżeli czynnik etiologiczny jest nieuchwytny mamy do czynienia z pierwotną albo samoistną chorobą zwyrodnieniową (arthrosis deformans idiopathica s. primaria). W etiologii tej postaci ważną rolę mogą odgrywać nieprawidłowości krążenia miejscowego w obrębie stawów doprowadzające do zmian w składzie płynu stawowego, który odżywia chrząstkę. Na chorobę może mieć także wpływ nadmierne obciążenia stawów w czasie uprawiania sportu wyczynowego czy także ciężkiej pracy fizycznej. Liczniejszą grupę dolegliwości zwyrodnieniowej stawów stanowi wtórna dolegliwość zwyrodnieniowa (arthrosis deformans secundaria) rozwijająca się pod wpływem ustalonych czynników przyczynowych do których należą: impulsy wrodzone albo dziedziczne, na przykład wrodzona dysplazja biodra, hemofilia, hemochromatoza, alkaptonuria. impulsy kupione:miejscowe, na przykład urazy (powtarzające się skręcenia stawu, jednokrotny większy uraz albo wielokrotne małe urazy, złamania z nieprawidłowym zrostem), zapalenie stawu septyczne albo gruźlicze, martwica aseptyczna,układowe, na przykład dolegliwości metaboliczne takie jak dna moczanowa, reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekła kortykoterapia, zaburzeń neurologicznych (mózgowe porażenie dziecięce)Zmiany zwyrodnieniowe rozpoczynają się w chrząstce stawowej i zmianom tym nie towarzyszą choroby bólowe, co wynika z braku unerwienia czuciowego chrząstki stawowej. Choroby bólowe i ograniczenie ruchomości stawu są rezultatem przeciążenia więzadeł, torebki stawowej albo mięśn, mechanizmów zwyrodnieniowych i towarzyszącemu im procesowi zapalnemu błony maziowej z wysiękiem do jamy stawu.symptomy Start dolegliwości jest dyskretny a pierwszymi symptomami mogą być osłabienie kończyny dolnej i uczucie zmęczenia. Najwcześniejszym symptomem dolegliwości jest ból biodra, początkowo zaostrzające się w trakcie ruchu albo przy obciążaniu stawu, a ustępują albo zmniejszają się po odpoczynku. Stosunkowo postępu dolegliwości ból staje się ciągły zarówno pośrodku dnia jak i nocy, zmuszający chorego do przyjmowania leków przeciwbólowych. Minimalizuje się ruchomość stawów i pojawiają się przykurcze zgięciowe, stawy stają się bolące przy dotyku, a w okresie ruchu zauważalne jest trzeszczenie albo "tarcie". U nie wszystkich pacjentów dolegliwość objawia się bólem kolana, co wynika z podrażnienia zakończeń nerwu zasłonowego znajdujących się w torebce stawu biodrowego. W przebiegu dolegliwości zwyrodnieniowej dochodzi do powiększanie się i zniekształcenie obrysów stawów co jest spowodowane rozrostem chrząstki, kości, więzadeł, ścięgien i torebek i przewlekłym stanem zapalnym błony maziowej. Ograniczenie ruchów biodra dotyczy w pierwszej kolejności odwiedzenia i rotacji wewnętrznej. Oszczędzanie chorej kończyny doprowadza do zaników mięśniowych w obrębie uda i pośladka. W przebiegu dolegliwości zwyrodnieniowej stawu biodrowego może występować skrócenie kończyny i utykanie w trakcie chodzenia.Rozpoznanie Zmiany zwyrodnieniowe zazwyczaj nie wywołują odchyleń w badaniach laboratoryjnych, a do określenia rozpoznania wystarczy zazwyczaj badanie lekarskie i zdjęcie radiologiczne wykonane w dwóch płaszczyznach (PA i Bok). Charakterystyczny wywiad i skargi pacjenta na ból spowodowany ruchem i obciążeniem kończyny, najmocniejsze w trakcie pierwszych ruchów po okresie bezruchu, zlokalizowane od pachwiny do kolana, przeważnie w przednio-bocznej i przedniej części uda potwierdzają rozpoznanie. Badanie chorego potwierdza ograniczenie ruchomości w stawie i ból przy skrajnych ruchach. Badanie RTG nie wykrywa inicjalnych zmian zwyrodnieniowych, kiedy dotyczą one jedynie chrząstki stawowej. Za dowód rozpoznania należy uważać obecność osteofitów na krawędzi panewki albo wokół główki kości udowej. Obraz radiologiczny dolegliwości zwyrodnieniowej kręgosłupa cechują:zwężenie szpary stawowej a w późniejszym stadium jej zniesienie w strefie nośnejprzejaśnienia zwane cystami kostnymi występujące w głowie kości udowej i dachu panewki wyrośla kostne na krawędziach panewki i na pograniczu głowy z szyjką grzybowate zniekształcenie głowy kości udowejposzerzenie szyjka kości udowej. W sytuacjach trudnych diagnostycznie pomocne może się okazać wykonanie nie wszystkich badań, jak: CT, MRI, artroskopia, scyntygrafia izotopowa a w sytuacjach ze współistnieniem wysięku stawowego zbadanie jego cech laboratoryjnych może być rozstrzygające w różnicowaniu z procesami zapalnymi. Profilaktyka W profilaktyce chorób zwyrodnieniowych główne są w pierwszej kolejności: poprawna masa ciała i poprawne żywienieumiarkowana aktywność fizycznabrak nadmiernego obciążania stawówunikanie niepotrzebnego dzwigania ciężarówusuwanie z organizmu przewlekłych ognisk zakażenia Leczenie Istnieje sporo sposobów leczenia choroób zwyrodnieniowych, jednak główne jest, by leczenie było kompleksowe obejmujące:leczenie niefarmakologiczne (odpowiedni tryb życia, żywienie, odchudzenie, wykorzystywanie wkładek do obuwia, ćwiczenia zwiększające masę mieśniową)leczenie farmakologiczne (przyjmowanie leków)rehabilitację fizyczną (kinezyterapia i fizykoterapia)w razie, kiedy powód stworzenia dolegliwości jest nieznana leczenie skupione jest na likwidowaniu objawów i modyfikacji przebiegu dolegliwości, z kolei jeżeli powód dolegliwości jest znana, leczenie dotyczy zarówno powody, jak i objawów i przebiegu dolegliwości. Każdy chory jest leczony w sposób zależny od rodzaju i przebiegu dolegliwości. Farmakoterapia W razie chorób reumatycznych jednym z w najwyższym stopniu uciążliwych objawów jest ból, którego nasilenie jest kompletnie indywidualna sprawą chorego. Przeważnie użytkowanymi lekami w chorobie zwyrodnieniowej stawów są leki nieopioidowe (paracetamol), które działają przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (tak zwany NLPZ: diklofenak, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, indometacyna, ketoprofen, naproxen, piroksykam, sulindak) działające przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. Leki te mogą być podawanie doustnie, doodbytniczo albo użytkowane miejscowo na skórę pod postacią kremów, maści czy żeli. Jeśli ból jest niewielki albo występuje na niedużej powierzchni, wystarczy wykorzystać żel, krem albo maść na bolesne miejsce a w przypadaku bardziej nasilonych choroby wskazane są doustne albo dododbytnicze formy leków. Przewarzająca część z leków przeciwbólowych jest bezpieczna w stosowaniu. Czasem podje się glikokortykosteroidy bezpośrednio do bolącego stawu albo w jego okolicę. Leków tych nie wolno podać więcej niż 1- 3 iniekcji pośrodku jednego roku bo większa liczba substancji wstrzykniętej może doprowadzić do szybszego i większego zniszczenia stawu. W razie części chorób stosuje się leki zmieniające przebieg dolegliwości (suflasalazyna, D-penicylamina, preparaty złota, leki immunosupresyjne na przykład metotreksat). Leki modyfikujące, immunosupresyjne czy steroidy są znacząco silniejsze jednak mogą spowodować różne działania niepożądane takie jak wymioty nudności, bóle głowy, wymioty, zaczerwienienie i swędzenie skóry z wysypką, zaburzenia żołądkowo jelitowe, biegunki. Ponadto stosuje się leki miorelaksacyjne (tetrazepam, tolperizon). Rehabilitacja Rehabilitacja osoby z chorobą reumatyczną jest niezmiernie istotną częścią procesu leczenia i stanowi uzupełnienie leczenia farmakologicznego. Poprawna rehabilitacja decyduje o stopniu odzyskiwanej sprawności i dalszym przebiegu dolegliwości. Istnieje sporo sposobów leczenia rehabilitacyjnego: kinezyterapia (leczene ruchem) - Celem ćwiczeń jest zapobieganie dalszym deformacjom i korekcja zniekształceń stawów. Odpowiednie wykonywanie ćwiczeń prowadzi do pomniejszenia choroby bólowych. Kinezyterapię można podzielić na ćwiczenia aktywne i bierne realizowane z pełnym obciążeniem kończyny, częściowym albo bez niego, ćwiczenia oporowe, izotoniczne i izometryczne. Program ćwiczeń powinien być opracowany w pojedynkę do danego pacjenta w zależności od stanu ogólnego pacjenta, okresu dolegliwości, w jakim się znajduje i ciężkości objawów. W startowym okresię ćwiczenia powinny być wyonywane pod okiem rehabilitanta, jednak potem wię przewarzająca część ćwiczeń może być realizowana samodzielnie.masaż klasyczny - Sposób lecznicza, której celem jest pomniejszenie sztywności i napięcia mięśni. Masaż poprawa miejscowego krążenia krwi i stanu ukrwienia tkanek. masaż wodny (hydroterapia) - Sposób lecznicza której celem jest pomniejszenie sztywności i napięcia mięśni, poprawa miejscowego krążenia krwi i stanu ukrwienia tkanek. Hydroterapia bazuje na polewaniu mocnym strumieniem wody wybranych okolic ciała z różną siłą, wodą o różnych składzie i temp..masaż przyrządowy - Sposób lecznicza wykonana z wykorzystaniem urządzeń wibracyjnych (na przykład pasów, rolek).zabiegi borowinowe - Sposób lecznicza przeprowadzana okładami z borowiny będącej rodzajem torfu. Substancje zawarte w borowinie mogą wchłaniać się poprzez skórę, dając określony korzystny skutek leczniczy.termoterapia - Sposób lecznicza wykonana z wykorzystaniem z użyciem ciepła albo zimna (krioterapia). Ogrzewanie albo oziębianie tkanek wywołuje ich przekrwienie, co w skutku minimalizuje ból, rozluźnia mięśnie, likwiduje sztywność stawów, wyzwala skutek przeciwzapalny.elektroterapia (diatermia) - Sposób lecznicza wykonana z wykorzystaniem prądu elektrycznego, przepuszczanego poprzez okolice dotknięte schorzeniem. Elektroterapia skutkuje pomniejszenie choroby, poprawia ukrwienie tkanek. Rodzajem elektroterapii jest jontoforeza (jonoforeza) dzięki której leki przeciwbólowe, przeważnie niesterydowe leki przeciwzapalen są wprowadzene do tkanek siłami pola elektrycznego. Najnowsze sposoby z tego zakresu to Terapuls (diatermia krótkofalowa) i magnetoterapia z laseroterapią (stymulacja metabolizmu tkankowego).Zaopatrzenie ortopedyczne W razie chorób reumatycznych dość regularnie stosuje się: kołnierze ortopedyczne, sznurówki, gorsety do okresowego stosowaniastabilizatory na przykład stawu kolanowego zapobiegające dalszej deformacji stawuLeczenie chirurgiczne W razie gdy leczenie zachowawcze nie determinuje, lub występują spore zniekształcenia stawów, uniemożliwiające samodzielne funkcjonowanie, należy przeprowadzić leczenie operacyjne. W zależności od rodzaju dolegliwości stosuje się: operacje korygujące ustawienie kości i powierzchni stawowych (osteotomie)operacje wymieniające powierzchnie stawowe (endoprotezoplastyki) - Zabieg operacyjny endoprotezoplastyki stawu bazuje na wycięciu zniszczonych części stawu i zastąpieniu ich nowymi elementami metalowymi albo plastikowymi.operacje usztywniające stawoperacje korekcyjne - Przy znacznym uszkodzeniu stawów, na przykład rąk, chirurgicznie koryguje się przebieg ścięgien i ustawienie kości, co prowadzi do poprawy funkcji dłoni.Leczenie uzupełniające Przyjmując udział patologii naczyń krwionośnych w patogenezie zwyrodnień stawów, które regularnie współistnieją z żylakami kończyn dolnych, można użytkować środki poprawiające krążenie i metabolizm tkanek (diosmina)