Definicja Odra

Co to jest Odra: To jest ostra dolegliwość zakaźna wieku dziecięcego charakteryzująca się wystąpieniem gorączki, kaszlu, nieżytu nosa, wysypki na błonie śluzowej policzków albo czerwieni wargowej i skóry. Etiologia Dolegliwość spowodowana poprzez wirus Paramyxovirus morbilli z rodz. Paramyksowirusów, który jest wrażliwy na podwyższoną temperaturę, wysychanie, promienie słoneczne i środki dezynfekcyjne. Epidemiologia Źródłem zakażenia jest człowiek chory wydalający wirusa w wydzielinie z górnych dróg oddechowych a zakażenie szerzy się drogą kropelkową jak także przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej, łzami albo moczem zakażonej osoby. Epidemie odry występują co 2-3 lata, raczej w miesiącach wiosennych. W powyżej 95% zakażenie dotyczy osób do 15r.ż., jednak każdy człowiek, który nie przebył dolegliwości albo szczepień, z wyjątkiem wieku jest wrażliwy na zachorowanie. Niemowlęta są wrażliwe na zachorowanie po ok. 6miesiącach od urodzenia, kiedy to tracą przeciwciała matczyne. Moment zakaźności Chory jest zakaźny już 3 - 5 dni przed wystąpieniem wysypki i w czasie jej trwania do 4 doby. Przebieg dolegliwości Symptomy kliniczne można podzielić na 4 okresy: Moment wylęgania - od zakażenia do rozwinięcia dolegliwości wynosi od 9 do 14 dni. Przebiega przeważnie bezobjawowo. Moment zwiastunów - W startowym okresie dolegliwości, trwającym 3 - 4 dni, występują symptomy nieżytowe (podwyższona temp. ciała od 380C do 400C, łzawienie, światłowstręt, katar, kichanie, suchy, "szczekający" kaszel). W tym okresie, na 2 - 3 dni przed wystąpieniem wysypki, pojawiają się charakterystyczne tylko dla odry plamki na błonie śluzowej j. ustnej, tak zwany plamki Fiłatowa-Koplika (białe plamki na czerwonym tle na występujące pojedyńczo na błonie śluzowej policzka, na wysokości zębów przedtrzonowych i trzonowych koło ujścia ślinianki przyusznej). Plamki te utrzymują się ok. 1-3 dni. W tym czasie można także stwierdzić naloty na migdałkach przypominające anginę. Moment wysypkowy - W dalszym ciągu występuje moment wysypkowy, trwający 4 - 5 dni. Grudkowo- plamista, ciemnoróżowa wysypka ma postać zlewających się plam, początkowo żyworóżowych, później brunatnych, pozostawiających gdzieniegdzie pasma białej skóry tak zwany obraz "skóry tygrysa". Występuje ona w ściśle określonej kolejności. Pierwszego dnia wysypka pojawia się za uszami, na twarzy i na szyi; drugiego dnia na tułowiu; trzeciego na kończynach; a czwartego rozpoczyna ustępować w tej samej kolejności. Wysypka trwa do 7 dni. Gorączka opada, a cała skóra rozpoczyna się złuszczać (obraz brudnej skóry), pozostawiając brunatne przebarwienia. W momencie pojawienia się wysypki na twarzy, przy istniejącym obrzęku powiek, światłowstręcie i łzawieniu nadaję ona dziecku charakterystyczny słowo twarzy. Moment zdrowienia - Kiedy wysypka ustępuje, gwałtownie spada gorączka, na skórze występuję charakterystyczne otrębiaste złuszczanie. Profilaktyka Wrażliwość na zachorowanie jest dość powszechna, a chorują osoby u których wygasła odporność bierna uzyskana od matki, a które nie nabyły odporności po przechorowaniu odry albo po szczepieniu. Odporność po przechorowaniu odry utrzymuje się do końca życia, z kolei odporność po szczepieniu jest długookresowa, lecz nie wiadomo czy utrzymuje się do końca życia. Aktualnie odra należy do chorób zakaźnych, które dzięki szczepieniom ulegną likwidacji. Przeciwwskazania do szczepień p/ odrze uczulenie na białko jajka kurzego albo na inny składnik szczepionki, wrodzone albo kupione zaburzenia odporności, ostre infekcje przebiegające z gorączką, aktywna nie leczona gruźlica, ciąża, należy także unikać zajścia w ciążę poprzez 3 miesiące, szczepienie należy odłożyć na przynajmniej trzy miesiące po transfuzji krwi, osocza albo ludzkiej immunoglobuliny. Fundamentem zapobiegania jest szczepienie odpowiednio z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych (Dz.U.Nr 55 poz.664-2000r.) dzieci należy zaszczepić podwójnie w wieku 13-14 miesięcy i w wieku 7 lat szczepionką monowalentną ( pojedynczą) p/odrze: Rouvax – spółka Aventis Pasteur ATTENUVAX – spółka Merck Sharp & Dohme RIMEVAX – spółka SmithKline Beecham albo szczepionką skojarzoną (potrójną) p/odrze, śwince i różyczce: MMRII – spółka Merck Sharp & Dohme- PRIORIX – spółka SmithKline Beecham – TRIMOVAX – spółka Aventis Pasteur W razie przeciwwskazań do w/w szczepionki u osób które miały kontakt z chorym można podać przeciwciała swoiste przeciwko wirusowi odry: Gamma Globulina Ludzka – spółka Biomed Powikłania Przeważnie dotyczą one dzieci z krzywicą, niedożywionych, z wadami serca i niemowląt w wieku 6-24m. Do przeważnie występujących powikłań w przebiegu odry należy: zapalenie płuc (szczególnie u niemowląt) zapalenie ucha środkowego zapalenie spojówek, zapalenie rogówki skaza krwotoczna z krwawieniami zapalenie mózgu (1x1000-2000 zachorowań) dławiec rzekomy, zapalenie krtani, oskrzeli, oskrzelików zapalenie mięśnia serca, podostre stwardniejące zapalenie mózgu- SSPE będące odległym powikłaniem Leczenie W postępowaniu stosuje się jedynie leczenie objawowe. Stosuje się: leki przeciwgorączkowe leki przeciwkaszlowe usunięcie źródło silnego światła (na skutek światłowstrętu) W razie powikłań stosuje się leczenie przyczynowe w zależności od powikłania