Definicja Szpikowa Białaczka Ostra

Co to jest Ostra białaczka szpikowa: Białaczka to jest złośliwy nowotwór komórek hematopoetycznych powstający w następstwie układowego, rozsianego i autonominczego rozrostu jednego klonu leukocytów i wysiewu ze szpiku do krwi nowotworowo zmienionych, niedojrzałych komórek blastycznych tak zwany blastów. Termin „leukemia" (białaczka) zaczerpnięty z języka greckiego ("leukos" oznacza biały a „haima" - krew) znaczy "białą krew" i odnosi się do koloru krwi u chorych z sporą zawartością leukocytów. Kluczowe formy białaczki są dzielone na cztery kategorie: szpikową i limfocytarną w zależności od typu komórek wciągniętych w mechanizm chorobowy, a każda z nich ma formę ostrą i przewlekłą. Tak więc wyróżniamy cztery kluczowe rodzaje białaczek: ostra białaczka szpikowa (AML) przewlekła białaczka szpikowa (CML) ostra białaczka limfocytarna (ALL) przewlekła białaczka limfocytarna (CLL)Ostra białaczka szpikowa (acute myelogenous leukemia - AML) wynika z nabytego (nie dziedzicznego) uszkodzenia DNA rozwijających się komórek w szpiku kostnym. Efektami tego jest: niekontrolowany, przesadny przyrost i nagromadzenie się komórek zwanych "białaczkowymi komórkami blastycznymi", które nie funkcjonują jak normalne komórki krwi blokada produkcji poprawnych komórek w szpiku kierująca do niedoboru erytrocytów (anemia), płytek (trombocytopenia) i poprawnych leukocytów (szczególnie neutrofili-neutropenia) we krwi. Ok. 80% wszyskich ostrych białaczek u dorosłych stanowi ostra białaczka szpikowa. Starsi ludzie częściej rozwijają tą chorobę. Ryzyko wzrasta ok. 10 razy od 30 roku życia (ok. l sytuacja na 100,000 ludzi) do 70 roku życia (ok. l sytuacja na 10,000 ludzi). Powody Dolegliwość jest wywołana transformacją nowotworową hematopoetycznych komórek pnia i ekspansją złośliwego klonu komórkowego, który wypiera poprawne komórki ze szpiku, w rezultacie czego dochodzi do postępującego upośledzenia czynności szpiku kostnego. W większości przypadków powód ostrej białaczki szpikowej nie jest jasna. Kilka czynników wiązano ze zwiększeniem ryzyka dolegliwości. Należą do nich: narażenie na wysokie dawki promieniowania, precyzyjnie poznane na przykładzie pozostałych przy życiu ludzi po wybuchu bomby atomowej w Japonii narażenie na substancje chemiczne takie jak benzen czy gaz musztardowy chemioterapia (leki alkilujace, inhibitory topoizomerazy II) stosowana do leczenia nowotworów takich jak rak piersi, rak jajnika albo chłoniaki Ostra białaczka szpikowa nie jest zaraźliwa i nie dziedziczy się, jednak dolegliwość częściej występuje u chorych z zespołem Downa (trisomia 21) albo z zespołem Klinefeltera (zespół XXY). Podtypy ostrej białaczki szpikowej Ostra białaczka szpikowa może pojawiać się w różnych formach, gdzie sporo typów komórek obserwuje się we krwi albo w szpiku. Przewarzająca część pacjentów ma jeden z siedmiu różnych wzorów komórek krwi: M1 (ostra białaczka mieloblastczna bez cech dojrzewania) – ok. 20% przypadków AML M2 (ostra białaczka mieloblastyczna z cechami dojrzewania) - ok. 30% przypadków AML M3 (ostra białaczka promielocytowa) - ok. 5% przypadków AML M4 (ostra białaczka mielomonocytowa) - ok. 30% przypadków AML M5 (ostra białczak monocytoblastyczna) - ok. 10% przypadków AML M6 (ostra erytroleukemia) - rzadko M7 (ostra białczaka megakariocytowa) - rzadko Mieloblasty są nie rozwiniętymi komórkami. Jeżeli to one są dominującymi komórkami białaczkowymi w szpiku, mówi się iż białaczka jest typu mieloblastycznego (M1). Jeśli jest sporo mieloblastów w szpiku lecz są także komórki rozwijające się w kierunku kompletnie uformowanych komórek krwi, do nazwy dodaje się informację, iż jest dojrzewanie (M2). W razie gdy znajdują się raczej komórki które rozwinęły się tak, iż posiadają cechy monocyta to jest typ monocytowy, gdy komórki posiadają cechy erytrocyta to jest „erythroleukemia" (M6). Dla nie wszystkich podtypów ostrej białczaki szpikowej charakterystyczne są pewne zaburzenia chromosomalne, które są jednoczęsnie istotnym parametrem prognostycznym. Korzystnymi wskaźnkami są translokacje t(15;17) i t(8;21) i inwersja 16. U chorych z typem M3 białaczki w 90% występuje t(15;17). Dla białaczki M2 charakterystyczna jest translokacja t(8;21). Inwersja 16 regularnie występuje u chorych z typem M4. Symptomy Chorzy są osłabieni, mają nocne poty i gorączkę. Pacjenci na skutek anemi mają bladą cerę, łatwo się męczą i odczuwają duszność w trakcie wysiłku fizycznego. Występują epizody krwawień wywołane niskim poziomem płytek krwi. U pacjentów pojawiają się czarne albo niebieskie siniaki bez wyraźnego powodu, czasem po niewielkim zranieniu, pojawiają się także drobne, wielkości główki od szpilki wybroczynki na skórze zwane „petechiae" albo także przedłuża się krwawienie po niewielkich zranieniach. U chorych w rezultacie obniżenia ilości granulocytów wzrasta podatność na zakażenia bakteryjne i drożdżakowe. Regularnie rozwijają się pleśniawki na błonie śluzowej j. ustnej. Mogą także wystąpić inne symptomy takie jak: przerostowe zapalenie dziąseł, dyskomfort w rejonie kości i stawów. U ok. 30% chorych stwierdza się powiększene węzłów chłonnych i zwiększenie śledziony rzadziej wątroby. Rozpoznanie W celu diagnostyki białaczki trzeba wykonać badanie krwi i szpiku kostnego. Rozpoznanie nie może opierać się na ocenie liczby krwinek białych, która może być poprawnie, powiększona albo nawet pomniejszona. W 40% przypadków dolegliwość przebiega subklinicznie tzn z poprawną albo pomniejszoną liczbą krwinek białych. Fundamentem rozpoznania jest stwierdzenie niedojrzałych przedmiotów morfotycznych we krwi i w szpiku kostnym, gdzie liczba blastów przekracza 30% wszystkich przedmiotów morfotycznych. W morfologii regularnie stwierdza się niedokrwistość (pomniejszenie ilości hemoglobiny), małopłytkowość (pomniejszenie ilości płytek krwi) i granulocytopenię (pomniejszenie ilości granulocytów). W przebiegu dolegliwości ponadto stwierdza się przyspieszony odczyn opadania krwinek czerwonych tzw OB i powiększenie stężenia kwasu moczowego i aktywności LDH. Dodatkowo wykonuje się badania kariotypu w celu wykrycia ewentualnych anomalii chromosomowych i badania immunofenotypowe. Leczenie Pomimo podobnego przebiegu dolegliwość może mieć różny podtyp, adekwatnie mogą być użytkowane różne typy terapii. Dodatkowe impulsy wpływające na wybór terapii to: zaburzenia chromosomalne, immunofenotyp komórkowy, wiek, ogólny stan pacjenta i inne. Kluczowym celem leczenia jest doprowadzenie do remisji, a więc stanu gdzie będą nieobecne we krwi i szpiku białaczkowe komórki blastyczne (dopuszczalny odsetek komórek blastycznych wynosi 5) , obraz kwi obwodowej będzie poprawny, liczba płytek krwi będzie ponad 100 000 mm3 a liczba granulocytów obojętnochłonnych ponad 1500 w mm3 i całkowice ustąpią wszystkie symptomy pozaszpikowe. W tym celu stosuje się chemioterapie, która bazuje na: indukcji remisji, która minimalizuje liczba komórek nowotworowych w organiźmie co najmniej tysiąckrotnie, leczeniu konsolidującemu, które minimalizuje liczba pozostałych komórek nowotworowych leczeniu podtrzymującemu U większości pacjentów, tak aby osiągnąć całkowitą remisję potrzebna jest intensywna chemioterapia. W startowym etapie leczenia pacjentów stosuje się kombinację różnych leków.Leczenie indukujące To jest początkowa etap swoistego leczenia, która bazuje na podaniu w większości przypadków antybiotyk antracyklinowy (na przykład daunorubicyna, doxorubicyna albo idarubicyna) z cytarabiną (arabinozyd cytozyny Ara-C). Obydwa leki, mając wprawdzie różny system działania, prowadzą do blokowania syntezy DNA w komórkach białaczkowych, hamując ich przyrost i prowadząc do ich zgonu.Po kilku tygodniach u większości pacjentów powraca poprawna produkcja komórek krwi i transfuzje komórek i ewentualna antybiotykoterapia przestają być potrzebne. Etapowo poziom krwinek wraca do normy, poprawia się samopoczucie pacjenta i nie można zidentyfikować białaczkowych komórek we krwi i w szpiku, następuje pełna remisja. W tym stanie szczątkowe komórki białaczkowe są nieaktywne ałe mają potencjalną umiejętność do ponownego wzrostu i powodowania nawrotu dolegliwości. Z tego powodu doradzana jest zazwyczaj dodatkowa leczenie w formie chemioterapii z albo bez autologicznego albo allogenicznego przeszczepu szpiku.. Leczenie po uzyskaniu remisji Resztkowe komórki białaczkowe, które nie mogą być zidentyfikowane w trakcie badania krwi i szpiku pozostają po okresie remisji, dlatego optymalne leczenie AML zakłada potrzebę dodatkowego intensywnego leczenia po uzyskaniu remisji uzależnionego od indywidualnego przebiegu dolegliwości. Najpowszechniejsze jest podawanie dożylne wysokich dawek cytarabiny wkrótce po osiągnięciu remisji. Uboczne konsekwencje leczenia Kiedy chemioterapia jest skuteczna, rozwijające się komórki krwi są eliminowane ze szpiku podobnie jak komórki białaczkowe, wynikiem tego jest poważny niedobór erytrocytów (anemia), fagocytów (neutropenia i monocytopenia, wysokie prawdopodobieństwo infekcji) i płytek (trombocytopenia, ryzyko krwawień na skutek niskiego poziomu) we krwi. Niedobór fagocytów pozwala bakteriom i grzybom, na ogół obecnym na skórze, w nosie, w jamie ustnej, w jelicie grubym albo przeniesionym z innej osoby albo ze środowiska na rozwinięcie infekcji w tym okresie. Nudności i wymioty mogą być rezultatem wyczerpującej chemioterapii. Powody mogą być złożone, działanie leków na jelita i ośrodki w mózgu może wzbudzać wymioty. Szczęśliwie leki, które przeciwdziałają nudnościom i wymiotom, mogą przynosić ulgę jeżeli pojawią się takie symptomy uboczne.Kontrola po leczeniuPo uzyskaniu remisji i po zakończeniu konsolidacji niezbędne jest okresowe kontrolowanie stanu zdrowia pacjenta, poziomu krwinek, jeżeli potrzeba także szpiku. Z upływem czasu okresy między kontrolami można wydłużać lecz powinny one być kontynuowane poprzez czas bliżej nieokreślony. Przeszczep szpikuPrzygotowanie do transplantacji chorego wymaga w pierwszej kolejności osiągnięcia remisji a więc pomniejszenia masy guza nowotworowego to jestliczby komórek nowotworowych z jednoczesnym powrotem dobrego ogólnego samopoczucia z dowodami prawidłowej pracy szpiku. Przeszczepianie szpiku jest bardzo złożoną procedurą wymagającą współpracy wielu ekspertów, a sam zabieg dzieje się w wyspecjalizowanych ośrodkach, posiadających szczególne zaopatrzone sale, gdzie wykonuje się leczenie przeszczepem szpiku. Co takiego zawiera szpik kostny? Szpik kostny produkując różne komórki uzupełnia bieżące utraty wynikające z naturalnej zgonu komórek albo nagłych strat jak na przykład na skutek krwawienia, obecności przeciwciał niszczących dobre komórki krwi. Dzięki obecności w szpiku komórek macierzystych (komórek matek), które wciąż się odnawiają możliwe jest zapoczątkowywanie wszystkich linii komórkowym krwi: krwinkom białym, czerwonym i płytkom krwi. Przeszczep szpiku bazuje na transplantacji komórek macierzytych szpiku kostnego (rzadziej krew obwodowa i krew łożyskowa i pępowinowa) do krwi biorcy. Jeżeli przeszczep pochodzi od innego człowieka mówimy, iż to jest przeszczep allogeniczny, z kolei jeżeli przeszczepiane są swoje komórki macierzyste chorego pobrane z krwi obwodowej, krwi pępowinowej pobranej w okresie narodzin albo szpiku mówimy o przeszczepie autologicznym. Dawcą szpiku czy komórek macierzystych uzyskanych z krwi obwodowej może być genetycznie identyczny bliźniak, albo rodzeństwo z odpowiednim układem antygenów zgodności tkankowej jednak znalezienia pośród rodzeństwa osoby chorej dawcy opowiadającego genetycznie biorcy wynosi ok. 25-30 %. Mała dostępność dawców pochodzących z najbliższej rodziny chorego zmusza do poszukiwania dawcy niespokrewnionego, nie pochodzącego z najbliższej rodziny lecz zgodnego w dziedzinie antygenów zgodności tkankowej. Komórki macierzyste uzyskane ze szpiku, czy z krwi obwodowej mogą być zamrożone, lub od razu po przygotowaniu przeszczepione choremu. Podane są one w formie kroplówki w okresie 3-4 godz