Definicja Półpasiec

Co to jest Półpasiec: Półpasiec (z łaciny Herpes zoster) jest ostrą chorobą będąca rezultatem reaktywacji latentnego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca (z łaciny varicella-zoster) w rezultacie czego dochodzi do zmian zapalnych raczej w zwojach międzykręgowych albo zwojach nerwów czaszkowych z charakterystyczną pęcherzykową wysypką w obrębie skóry unerwionej poprzez zmieniony chorobowo nerw. Półpasiec występuje w każdym wieku, jednak przeważnie zdarza się po 50 roku życia. Etiologia Chorobę wywołuje zakażenie wirusem varicella-zoster należącym do rodziny Herpesviridae, wrażliwym na impulsy środowiska- wysychanie, podwyższoną temperaturę i promieniowanie UV. W przebiegu zakażenia pierwotnego wirusem varicella-zoster w rezultacie którego może dojść do rozwoju ospy wietrznej, któa jest zatem pierwotną postacią zakażenia tym wirusem, a jej przechorowanie daje z reguły trwałą odporność, za którą odpowiedzialne są powstałe przeciwciała. W każdym przypadku pierwotnego zakażenia wirus jest aktualny we krwi, a z krwią przedostaje się do zwojów nerwów czuciowych gdzie pozostaje w stanie latencji poprzez sporo lat. Znaczy to, iż nie daje on jakichkolwiek objawów chorobowych aż do czasu ponownego uaktywnienia. Do aktywacji wirusa dochodzi w rezultacie osłabienia odporności w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, zakażenia HIV, dolegliwości Hodgkina albo w rezultacie terapii immunosupresyjnej. Uaktywniony wirus przedostaje się wówczas ze zwojów nerwowych wzdłuż nerwów czuciowych do skóry, gdzie na obszarze unerwionym poprzez zajęty nerw i zwój nerwowy skutkuje wystąpienie wykwitów na skórze, a więc wysypki takiej, jak w ospie wietrznej, lecz z towarzyszącym bólem. Epidemiologia Zachorowania na półpasiec mają charakter sporadyczny i występują raczej u osób dorosłych.po 50 roku życia. Do zakażenia dochodzi przez kontakt bezpośredni, a więc np. poprzez dotknięcie pękniętego pęcherzyka. Należy zatem unikać kontaktu z pokrytą wysypką skórą chorego, bo w razie braku odporności można w ten sposób przenieść zakażenie. Do zakażenia może jednak dojść również drogą kropelkową, a więc przy udziale układu oddechowego. U dorosłych, którzy przebyli ospę wietrzną, kontakt z dziećmi chorymi na ospę może wywołać wystąpienie półpaśca, i odwrotnie, u dzieci, które stykają się z przypadkami półpaśca u dorosłych, może wystąpić ospa wietrzna. Jednorazowe zachorowanie zazwyczaj skutkuje uodpornienie, nawroty szacuje na mniej niż 4%. Przebieg dolegliwości Na 1-4 dni przed wystąpieniem objawów dolegliwości występują symptomy prodromalne (poprzedzające) w formie dreszczy, gorączki, ogólnego złego samopoczucia, zaburzeń ze strony układu pokarmowego. Ok. 4 dnia na zmienionym zapalnie podłożu pojawiają się rzutami charakterystyczne wykwity grudkowe, przekształcające się w dalszym ciągu w pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą albo krwistą (herpes zoster haemorrhagicus). Wykwity pęcherzykowe i pęcherzowe występujące na obszarze unerwionym poprzez nerwy wychodzące ze zmienionego chorobowo zwoju rdzeniowego umiejscowione są na podłożu zapalnym, dotyczą przeważnie połowy twarzy (w szczególności okolicę oczodołu), tułowia (połowa klatki piersiowej), rzadziej kończyn (zawsze jednostronnie). Zmiany nie przekraczają linii środkowej ciała, nie zawsze dotyczą całego segmentu, tak iż odcinki skóry zostają nie zmienione. Charakterystyczny jest ból i pieczenie, które nieraz poprzedzają wystąpienie pęcherzyków o kilka albo kilkanaście dni. Od 6-7 dnia dolegliwości pęcherzyki przysychają a od 10-12 dnia powstają strupy, które odpadając pozostawiają po sobie brunatne przebarwienie utrzymujące się nawet poprzez sporo tygodni. Częstą lokalizacją półpaśca jest region unerwiony poprzez I gałązkę nerwu trójdzielnego obejmujący okolicę czołową, nadoczodołową i powiekę. W przebiegu dolegliwości o tej lokalizacji może dochodzić do zmian na spojówkach i rogówce z późniejszym jej zmętnieniem. Wykwitom w w półpaścu ocznym towarzyszy mocny i trudny do zniesienia ból. Czasami może dojść do porażenia nerwów okoruchowych. W półpaścu usznym wysypka pęcherzykowa obejmuje małżowinę uszną, przewód słuchowy zewnętrzny i błonę bębenkową. Może jej towarzyszyć porażenie nerwu twarzowego i uszkodzenie nerwu słuchowego z następowym szumem w uchu i upośledzeniem słuchu. Półpasiec może ulegać uogólnieniu w ok. 2% przypadków. W razie wystąpienia rozsiewu albo utrzymywania się zmian dłużej niż 2 tygodnie bardzo prawdopodobne jest współistnienie nowotworu złośliwego albo defektu immunologicznego. Powikłania Najczęstszym powikłaniem są długo utrzymujące się (kilka miesięcy albo lata), niekiedy bardzo nasilone neuralgie, w szczególności u osób starszych. Przy lokalizacji w obrębie oczodołu może dojść do poważnych powikłań w skutek zajęcia rogówki (keratitis), w rzadszych sytuacjach dochodzi do uszkodzenia rozmaitych nerwów czaszkowych (porażenie nerwu twarzowego, słuchowego i in.). Leczenie W postaciach skórnych przebiegających niegroźne postępowanie terapeutyczne bazuje na stosowaniu: środków przeciwgorączkowych środków przeciwświądowych - hydroksyzyna, zimne okłady smarowanie roztworem 1% gencjany wykwitów no skórze W leczeniu można również wykorzystać leki przeciwwirusowe (acyklowir, famcyklowir) zarówno miejscowo jako krem na skórę i maść oczną, jak i doustnie w cięższych sytuacjach. Leki z tej ekipy zapobiegają namnażaniu wirusa, przyspieszają zdrowienie i zmniejszają bóle poinfekcyjne. Istotne jest by doustne podanie tych leków była jak najszybsze, najlepiej do 72h. W cięższych sytuacjach niezbędna może okazać się hospitalizacja